تفاوت پورتال (Portal) با وب سایت
در این مطلب قصد داریم تفاوت پورتال (Portal) با وب سایت را برای شما مخاطبان عزیز ارائه دهیم. در همین راستا ابتدا مفهوم پورتال (portal) و اینکه چه ویژگی هایی دارد را برایتان توضیح می دهیم و سپس به بررسی تفاوت پورتال (Portal) با وب سایت بصورت مختصر و مفید بپردازیم.
احتمالا بسیار از شما ها بارها و وبارها در جاهای مختلـف با کلمه پرتال روبه رو شده اید ، کلمه ای که احتمالا بهره گیری از خود کلمه زیاد هم رایـج نیست ولی در زندگـی روزمره در فضای سایبری مرتبه ها و بارها با پرتال ها در رابطه هستیم . در اکثر مواقع احتمالا اشخـاص تصور نمایـند که پرتال همـان نوع با کلاس نام وب سایت هستش که کاربرد پیدا کرده برای جلب دقت (!!!) ولی حقیقت اینه که میـان پرتال و وبسایت فرق های عمده ای رو ناظـر هستیم !
امروز و در این مقاله جمع آوری شده بوسیـله تیـم لینوکس وب ،کوشش داریم بطور کامل فرق های کاربردی،ظاهری و … رو میـان پرتال ها و وب سایت ها رو به شما معرفی کنیم بـعد با ما همراه باشید …
پورتال چیست؟
ترجمه کلمه Portal به فارسی در فرهنگهای لغت “دریچه”، “درگاه” و “مدخل” ذکر شده ولی کلمه پورتال در تکنولوژی اطلاعات مفهوم مختـلفی دارد. چنان چه بخواهیم ساده بگوییم، پورتال صفحه وب واسطی هست که توانایی دسترسی راحـت را به هر چیزی که کاربر ، برای انجام وظیفه یا خواسته اش نیاز دارد بدون دقت به اینکه محل فیزیکـی آن کجاست، فراهم می کند . به بیان دیگر پورتال “درگاهی” هست به دنیایی مجازی که کاربر خواهـد توانست از طریق امکانات فراهم شده در آن، همه نیازهای خود را براورده نماید . نیازهایی مثل پیدا کردن و یا خرید(برای مثال یک کتاب)، دسترسی به حساب بانکی، افزوده شدن و کم شدن اعتبار یک حساب اعتباری و یا به روز رسانی اطلاعات سخت افزاری از محل کار، پورتال تمام چیز را از طریق درگاهی واحد برای کاربر خود فراهم می سازد.
خصوصیات اصلی یک پورتال عبارت اند از:
- تجمع اطلاعات
- هدف دار بودن اطلاعات
- دردسترس بودن اطلاعات
- دریچه داخل اختصاصی
هر چند شباهت ظاهری بیشتری بین یک وب سایت و یک پورتال وجود دارد به گونه ای که در نگاه اول فرق محسوسی میـان آن دو مشاهده نمی گـردد اما این دو کاملا از همدیـگر گوناگـون اند.
پرسش اینجاست که بطور مشخص فرق آن دو در چیست؟
در جـواب به این پرسش باید گفت خصوصیات پایین در یک پورتال آن را از یک وب سایت متمایز می کند :
-درگاه داخل منفردی که از طریق آن می توان به مجموعه منابع مشابه با پورتال دست یافت.
-نمایش هدفدار اطلاعات با بهره گیری از تجربیات کاربر.
-دسترسی تقسیم بندی شده به اقسام داده و اطلاعات تیـم بندی شده.
-در اختیار گذاشتن توانایی رابطه و همکاری میـان همه کاربران و بهره گیری نمایـند گان پورتال.
– توانایی پیوستن به نرم افزارها و سیستم های نرم افزاری که گردش کاری معیـن و تعریف شده ای دارند.
تاریخچه خلاصه پورتال
اگر در دنیای کامپیوتر به عقب بازگردیم، وقتی را خواهیم یافت که در آن سیستم های نرم افزاری به گونه ای متحول شدند که دیگر ضـروری نبود برای کار با یک برنامه، برنامه های دیگر بسته شوند، یعنی می توانستیم همزمان از چند برنامه کاربردی بهره گیری کنیم بدون آنکه با مشکلی مواجه شویم.امکانی که پیش از آن وجود نداشت. تاریخچه پورتال ها از همـان وقـت شـروع شد و نسلهای تکامل یافته آنان یکـی پـس از دیگری پا به عرصه دنیای اطلاعات گذاشتند.
جنبه های کارکردی یک پورتال
اگر چه پورتال ها در اقسام و حد های متنوعی ساخته می شوند ولی خصوصیات محدود و مشخصی هسته مهـم آنها شناخته می شود :
هر پورتال اطلاعات و خدمات را یکجا و در یک محل جمع آوری می کند .
هر پورتال خواهـد توانست در حد ضـروری برای فـرد و یا تیـم سازمان دراید.
هر پورتال در هر وقـت و از هر مکانی قابل دسترس می باشد.
یک پورتال مجموعه اطلاعات و خدمات را یکجا و در یک محل جمع آوری می کند .
هدف مهـم فراهم آوردن توانایی دسترسی راحـت به هرچیزی ( اطلاعات و خدمات ) هست که یک کاربر برای انجام وظیفه های و مسئولیتهایش به آن احتیاج دارد، صرف نظـر از اینکه مأخذ آن کجا باشد..
اطلاعاتی که یک پورتال فراهم می کند
داده های تهیه یافته. داده هایی که به صورتی سازمان یافته اند که توانایی جستجوی راحـت آنها وجود داشته باشد ( معـمولاً به صورت سلسله مراتب و بر حسب واژگـان کلیدی). فهرست الفبایی کتابهای یک کتابخانه مثال خوبی از داده های تهیه یافته می باشد. داده های تهیه یافته معـمولاً حاوی ، گزارشها، تحلیلها، پرس و جوهای معیـن و دیگر اقسام دانش مشابه با کسب و کار می باشد.
داده های بدو ن ساختار، که پیدا کردن در آنان اغلب سخت بوده و بیرون از یک بانک اطلاعاتی قرار دارند. از این نوع داده می توان متن ها، صوت، تصویر و یا گرافیک و اشکالی مثل مستندات Office ، memos ، ایمیل، قرارهای ملاقات را مثال زد.
اطلاعات ویـژه [۳] ،که حاوی محتویات قابل خرید و فروش ( مثل اقسام اخبار، گزارشها، اطلاعات مرتبط به سهام، کاریکاتورها و محتویات بی ارزش ) بوده و به ویژه به منظور بهره گیری در فرایندهای تولیدی دیگر ساخته و در اختیار قرار می گیرند.
خدماتی که به وسیله یک پورتال فراهم می شود
همکاری، (با عنوان خدمات رابطه ی نیز شناخته می گـردد ) و به کاربران اجازه می دهد تا با همدیـگر گپ بزنند، در بحث های گروهی مشارکت داشته باشند، مطالب خود را در اختیار دیگران قرار دهند و…
مدیریت محتوی که اقسام پیدا کردن ها، رهگیریها را مدیریت کرده و ضمناً امکانات ویژه ای را به منظور استخراج داده ها در اختیار می گذارد.
خدمات فردی (با عنوان خدمات تراکنشی نیز نام برده می گـردد ) که کاربران را قادر می سازد تا با دیگر سیستم ها ( برای مثال سیستم های فروشنده و یا نماینده یک محصول ) مستقیم و بدون واسطه مشابه باشند. اغلب این توانایی به کاربر توانایی می دهد تا برای مثال کار های پایین را انجام دهد:
- محصولات یک سازمان را خریداری نماید
- ملاقات های خود را وقـت بندی نماید
- حساب خود را مشاهده یا تراز نماید
- در کلاس مورد علاقه خود ثبت نام نماید
هر پورتال خواهـد توانست در حد ضـروری برای فـرد و یا تیـم سازمان دراید. یکـی از خصوصیات جذاب یک پورتال شکل و عملکرد گوناگـون آن برای افـراد مختلف می باشد. یکـی از روشهایی که به این منظور بهره گیری خواهد شد، متناسب سازی و تغییر شکل و امکانات پورتال بر حسب خواسته ها یا تجارب فـرد یا تیـم بهره گیری نمایـند ه از آن می باشد. به این علـت هست که کاربران گوناگـون شکل مختـلفی از یک پورتال مشاهده کرده و اطلاعات و خدمات مختـلفی در اختیار ایشان قرار می گیرد:
توانایی تغییر بر حسب خواسته ها بر حسب تجارب فـرد یا تیـم عموما personalizeگفته می گـردد و به این مفهوم هست که در پورتال توانایی گزینش روش نمایش محتوی پیش بینی شده می باشد. معـمولاً این گزینش بصورت اتوماتیک و بر حسب نقش کاربر (برای مثال پست سازمانی وی) انجام می شود . برای مثال وقتی کارمند فروش به سیستم وارد می شود ، به شیوه اتوماتیک فهرستی از جدیدترین محصولات برای وی به نمایش در می آید. با این تمام در برخـی از پورتال ها گزینش محتوی نمایش داده شده به کاربر محول می گـردد تا در وقـت داخل به پورتال خود آن را گزینش نماید .
تغییر و Customize شدن یک پورتال حاوی گزینش چگونگی شکل ظاهری آن (برای مثال رنگ و چیدمان صفحه)،مدل مرورگر و محل نمایش محتویات روی صفحه می باشد. یک پورتال خواهـد توانست حتی برچسب و عنوان تجاری مشخصی داشته و ظاهر مختـلفی را برای اقسام کاربرانش به نمایش گذارد.
این دو خصوصیت به پورتال توانایی می دهد تا مجموعه معیـن و تعریف شده ای از کاربران (برای مثال مشتریان، شرکا و یا کارکنان) را هدف قرار دهد. برخـی از پورتال ها حتی می توانند برای هر کاربر مشخص، شکل و شمایل مختـلفی از خود نشان دهند.
یک پورتال در هر وقـت و از هرمکانی همیشه در دسترس است
از آنجا که پورتال ها برای بهره گیری در محیط وب ساخته می شوند، در هر وقـت و از هر مکانی با بهره گیری از یک مرورگر استاندارد وب در دسترس اند. اقسام تجهیزات مبتنی بر وب نیز از جمله تلفنهای موبایل، دسترسی به پورتال ها را به غایت راحـت و سودمند کرده اند.
و در نهایت خصوصیات تخصصی پرتال ها
بر حسب نکاتی که در تعریف پورتال داده شد خصوصیات ی پورتال عبارتند از :
۱- عرضه شخصی سازی اطلاعات و کاربری های پورتال بر حسب نیاز کاربر بوسیـله فـرد یا خود پورتال . (PersonalizationوTailoring)
۲- عرضه سیستمهای پیدا کردن و دایرکتوری به گونه ای که کاربر در کمترین وقـت ممکن به اطلاعات دست یابد . (Search and Directory)
۳- عرضه توانایی شخصی سازی برای تغییر ظاهر و ساختـار پورتال به ازای هر کاربر (End user customization)
۴- عرضه ساز و کار مدیریت اطلاعات به اشخـاص مسوول پورتال .(Content & Data Management)
۵- عرضه مکانیزمهایی به مدیران پورتال برای پاسخگویی به نیازهای اشخـاص مختلف در سازمان.
۶- حمایت برقراری رابطه با منابع بیرون از پورتال مثل web service و سایتهای دیگر ، برای اخذ اطلاعات و سرویسهای مورد نیاز .
۷- نداشتن وابستگی به پهنه ای (Platform) ویـژه به گونه ای که برای همه اشخـاص با سیستم عاملهای مختلـف و مرورگرهای مختلـف قابل دسترس باشد(Cross-platform functionality) . این مورد حاوی حمایت بوسیـله سیستمهای PDA و تلفن همراه نیز می گـردد .
۸- Single sign-on : مکانیزمی که به وسیله آن کاربر فقط با یک مرتبه داخل به سیستم به همـه سرویس ها و اطلاعات محدوده خود دسترسی داشته باشد .
۹- راه حل های امنیتی به منظور مشـخص سطوح دسترسی کاربران و نقش هر کاربر در سیستم. این سطح دسترسی حاوی بازدیدنمایـند گان و مسوولین پورتال می شود .(Security)
۱۰- ساختـار مشخصی برای عرضه اطلاعات به کاربر(Taxonomy)
۱۱- ساختـار پیمایش ساده به گونه ای که کاربر با کمترین کلیک به محل ، سرویس و یا اطلاعات مورد نظـر ش دست یابد .( Browse / Navigate Documents)
۱۲- تهیه توانایی رابطه کاربران با مسوولین پورتال و دیگر کاربران پورتال به شیوه همزمان (“Chat”)یا غیر همزمان (“Forum”) . (Collaboration)
۱۳- عرضه سرویس های رایـج در اینترنت
۱۴- عرضه مکانیزمی که از طریق آن کاربران بتوانند در قسمـت های مختلـف پورتال عضو شده و موقعی تغییر اطلاعات آن قسمـت و یا اضافه کـردن اطلاعات تازه ، Email اخذ نمایـند .( Subscribe / What’s new)
۱۵- ارسال پیغام به ازای رویدادهایی که برای کاربر با ارزش می باشند . این سیستم با بهره گیری از email و یا خود پورتال پیامی برای خریـدار ارسال کرده و به وی می گوید که رویداد تقاضـای شده اتفاق افتاده می باشد. به عنوان مثال کاربران می توانند در قسمـت تنظمیات خود ، برای اخذ پیامهای فردی ، اخذ یک وظیفه ، اخذ یک خبر با عنوانی ویـژه “اخذ پیغام ” را تقاضـای نمایـند .(Alert)
۱۶ – مدیریت گردش کار – همه فرآیندها حاوی یک روند اجرایی می باشند . این فرآیند به بخشهای مختلـف تقسیم شده و با وقـت بندی معیـن به اشخـاص مختلف اختصاص داده و انجام می شوند. حداقل امکانی که به مناسـب تر شدن کیفیت فرآیند کمک می کند ، پیاده سازی آن بر روی کاغذ می باشد. ولی آیا این توانایی ضـروری است ؟ آیا به این وسیله می توان علاوه بر روند کار ، روش انجام کار و وقـت بندی آن را مدیریـت کرد ؟ یکـی از امکانات پورتال عرضه مدیریت گردش کار می باشد. (Workflow Management)
بر این اساس می توان فرآیندی در سیستم تعریف نمـود و با بهره گیری از امکانات ” وقـت بندی ” و “فازبندی ” ، فرآیند را به وظیفه های کوچک تر تقسیم نمـود ؛ به گونه ای که هر وظیفه نه فقط نشانگر شخـص انجام دهنده ، بلکه نمایش دهنده وقـت بندی انجام فرآیند نیز باشد. حال چنان چه قسمـت مدیریت گردش کار کنار سیستم Alert و یا ارسال پیغام از تقویم فردی قرار گیرد ، خواهـد توانست کمک اثر گذار ی در نظارت و پیش برد آن فرآیند نماید. در آخر توصیف گرافیکـی فرآیند برای تهیه نمایـند ه فرآیند و کسانی که در انجام فرآیند سهیم می باشند ، این حسن را دارد که بتوانند درک بهتری از آن داشته باشند و حتی پروسه را اصلاح نمایـند تا در وقـت بندی ها صرفه جویی گـردد .
جدای از این ، چنان چه که فرآیند انتخابی در طول وقـت انجام خود احتیاج به بهره گیری از بخشهای مختلـف پورتال داشته باشد ، خواهـد توانست محک خوبی برای معرفت رابطه ات ضـروری ما میـان بخشهای های پورتال باشد.
بررسی اجمالی سایت
وب سایت و یا به اختصار سایت چیست ؟
خب همان گونه که روزانه سایتهای مختـلفی را می بینیم ، تعریف ویژه ای از سایت در ذهن ما نقش بسته هست که سری صفحاتی که به هم متصل شده اند و حاوی نام یکسانی می باشند ( دامین ) و در پایین شاخه های آن(ساب دامین ها ) قابل مشاهده می باشد. که تمام آنها حاوی یک صفحه مهـم می باشند که دسترسی به تمام صفحات دیگر از آنجا شـروع می گـردد.
تعاریف گوناگونی از جاهای مختلـف می گذارم که هر یک از یک چشم انداز به آن نگاه می نمایـند .
احتمالا تعاریف بیشتری برای وب سایت وجود دارد. یکـی از این تعریف ها که در www.dictionary.com موجود هست می گوید:
مجموعه ای از تعدادی صفحات وب متصل به هم، معـمولاً حاوی یک صفحه مهـم – home page – که اغلب روی یک سرور قرار دارند و به عنوان مجموعه ای از اطلاعات بوسیـله یک فرد، تیـم یا سازمان ساخته و مواظبت کردن خواهد شد.
یک وب سایت اغلب حاوی تعداد بیشتری فایل هست که در تعدادی پرونده مرتب شده اند، به همـان صورت که شما فایل هایتان را در پرونده ها مختـلفی روی کامپیوتر تان مرتب می نمایید . صفحه مهـم یک سایت اغلب index.htm یا index.html یا default.html نام دارد. وقتی که یک آدرس وب (یا نام دامنه) را در مرور گرتان تایپ می نمایید (مثل www.tegra.ir)، برنامه مرورگر به سراغ اکانت میزبانی ای می رود که این نام دامنه به آن اشاره می کند ، و به دنبال یکـی از این فایل های مهـم می گردد. فرضا چنان چه فایلی به نام index.html را در آن وب سایت پیدا نماید ، این فایل( یا صفحه) را به شیوه اتوماتیک در مرور گر شما نمایش می دهد .
فایل index.html اغلب ترکیبی از متن و تصویر هست که طراح وب سایت بر حسب جذابیت بصری چیدمان آن ها را معیـن می کند . متن مورد نظـر در خود صفحه وب موجود است، در حالی که به تصاویر، به عنوان فایل هایی مستقل ارجاع داده می شود . فایل های تصویری شانس دارد در وب سایت خودتان ذخیره شده باشند (در اکانت میز بانی تان: در کنار سایـر صفحات وب و فایل ها، یا آن چنان که معمول است، در یک پرونده مجزا به نام images )، یا شانس دارد جای دیگری در اینترنت باشند. برخـی از نوشته ها و عکس های یک صفحه می توانند به صفحات دیگر لینک شده باشند(یعنی خواهید توانست روی آن ها کلیک نمایید و به یک صفحه دیگر بروید). این مجموعه از صفحات وب، عکس های و فایل های دیگری که شانس دارد در اکانت میزبانی تان داشته باشید مجموعا یک وب سایت،یا پایگاه وب را می سازند.
خب کاربران عزیز به پایان مقاله تفاوت پورتال (Portal) با وب سایت رسیدیم.از توجه شما سپاسگزاریم.